کارخانه چدن خاوران شهرستان خوسف با ظرفیت تولید سالانه ۱۰۰ هزار تن با سرمایه‌گذاری چینی‌ها در سال‌های اخیر به بهره‌برداری رسید که در این مدت به بهانه‌های مختلف کارگران تعدیل یا از کار اخراج و کارگر جدید جذب شده که این وضعیت معضلی برای نیروی کار است.
به گزارش پایگاه خبری بازتاب خراسان ، ظرفیت اشتغال کارخانه چدن خوسف ۳۶۱ نیروی کار ایرانی و ۱۰۱ نیروی فنی چینی است که در یک‌ماه اخیر ۴۰ نیروی ایرانی این واحد از کار تعدیل یا اخراج شده‌اند.
اواسط بهمن ماه ۹۸ فاز اول کارخانه به صورت آزمایشی آغاز به‌کار کرد اما چندی نگذشت که با شیوع ویروس کرونا ۲۵۰ کارگر این واحد که تازه بکارگیری شده بودند به یکباره با تصمیم کارفرما و سرمایه‌گذار بیکار شدند در حالیکه بخش تولید این واحد از تعطیلی‌های اجباری شیوع کرونا معاف بود.
در این شرایط مهندسان چینی در بازگشایی مجدد کارخانه ریسک نکردند و با توجه به لغو شدن قرارداد، خواستار نیامدن کارگران ایرانی تا سفید شدن وضعیت شدند.
کرونا، بیکاری کارگران این واحد تولیدی و در کنار آن پیگیری مسئولان استان برای بکارگیری مجدد کارگران این واحد ادامه داشت و بازدیدها و جلسات متعددی با سرمایه‌گذار برگزار شد که در نهایت خردادماه سال گذشته منجر به شروع به‌کار واحد و بازگشت تعدادی از کارگران شد.
این موضوعات سبب شد شب گذشته دومین جلسه کارگروه اقتصاد و معیشت مجمع مطالبه‌گران استان با دستور جلسه بررسی مشکلات معدن چدن شهرستان خوسف در اتاق بازرگانی بیرجند برگزار شود.
دبیر مجمع مطالبه‌گران خراسان جنوبی در این نشست گفت: اوایل خرداد ماه جاری کارخانه چدن خوسف اقدام به تعدیل ۴۲ نفر از کارگران در سه بخش کوره خاکی، کوره مکانیکی و سرند خود کرد و پنجم خرداد نیز ۲۵ نفر از کارگران مقابل استانداری تجمع کردند.
حجت الاسلام سید ابوالقاسم حسینی بیان کرد: در این کارخانه در مجموع ۳۶۰ کارگر ایرانی و ۱۰۱ نیروی فنی چینی مشغول به‌کار هستند که هفته گذشته به بهانه نداشتن صرفه اقتصادی و کاهش هزینه‌های کارخانه تعدادی از نیروها تعدیل یا اخراج شدند.
وی با بیان اینکه مواد اولیه کارخانه چدن خوسف، سنگ آهن و کُک است اظهار داشت: مواد اولیه این کارخانه توسط شرکت پارت‌گوال تامین می‌شود که ۳۰۲ میلیارد تومان از چدن مطالبه دارد اما هنوز تامین‌کننده مواد اولیه است.
دبیر مجمع مطالبه‌گران خراسان جنوبی بیان کرد: با بررسی‌های انجام شده به نظر می‌رسد تعدیل نیرو شاید به‌خاطر گرفتن امتیاز از مسئولان استان باشد، زیرا شرکت پارت‌گوال خریدار محصولات آن هست لذا مشکلی در تامین مواد اولیه و بازار ندارد.
وی با بیان اینکه مسئولان مربوطه با مدیران و دست‌اندرکاران این واحد تولیدی را توجیه کنند تا کارگران را تعدیل یا اخراج نکنند، تصریح کرد: با بررسی‌های انجام شده کارخانه با توجه به سوددهی که دارد برای ادامه فعالیت متقاضی دارد.
حجت‌الاسلام حسینی ادامه داد: دو کارگروه اقتصاد و معیشت و کارگروه حمایت از کارگری، مستقیم وارد کار شده و موضوع کارخانه چدن را پیگیری می‌کنند.
مشکل کارگران؛ قرارداد با مدت یک ماه
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی هم گفت: برای بررسی موضوع تعدیل عده‌ای از کارگران کارخانه چدن خوسف در سه هفته گذشته جلسات متعددی با فرمانداری خوسف، حوزه سیاسی استانداری و سایر برگزار شد و بازدیدی نیز انجام دادیم.
غلامرضا اشرفی افزود: مسایل و مشکلات در این زمینه ابتدا باید به حوزه کارگری شهرستان و مسئولان مربوطه انتقال داده شود و مورد بحث و تبادل نظر قرار بگیرد.
وی مهمترین مطالبه کارگران را موضوع قراردادهای به مدت یک ماه اعلام کرد و گفت: در این زمینه خلاء قانونی وجود دارد زیرا قرارداد می‌تواند یک ماه، سه ماه، ۶ ماه یا یکسال منعقد شود.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی اظهار داشت: طرح طبقه‌بندی مشاغل در این واحد تولیدی در حال اجراست که اتمام آن می‌تواند در حوزه رفاهی، قراردادها، بیمه، حقوق و چینش نیروی کار در جایگاه خود تاثیرگذار باشد.
وی تصریح کرد: همچنین شورای اسلامی کار به‌زودی تشکیل می‌شود، اتباع که در حوزه کارگری حضور پیدا می‌کنند باید مباحث آموزشی را مدنظر قرار داده و انتقال تجربه در محیط کار را به نیروی ایرانی مدنظر قرار دهند.
اشرفی عنوان کرد: مقدمات اولیه شورای اسلامی کار فراهم شده و مطالبه‌گران این شورا می‌توانند در مباحث به صورت قانونی ورود کنند که مقدمات کار فراهم شده و انتخابات شورای کار به‌زودی برگزار می‌شود و مطالبه کارگران از این طریق به سرانجام خواهد رسید.
وی یادآور شد: یکی دیگر از مطالبات کارگران چدن خوسف لحاظ شدن بحث عائله‌مندی در حقوق آنهاست، بر اساس قانون نیرویی که ۷۲۰ روز در مجموعه‌ای حضور داشته باشد از حق عائله‌مندی برخوردار می‌شود همچنین برای فرزند بالای ۱۸ سال نیز حق اولاد تعلق نمی‌گیرد.
لزوم تامین امنیت شغلی کارگران
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان جنوبی بر لزوم تامین امنیت شغلی کارگران گفت: مباحث تعدیل و اخراج نیرو مربوط به یک یا چند نفر نیست بلکه گروهی از کارگران به صورت همزمان تعدیل می‌شوند و به مجموعه شوک وارد می‌شود.
وی اظهار داشت: باید متناسب با نیروی مورد نیاز کارخانه، نیرو جذب شود تا با مازاد اشتغال مواجه نشده و منجر به اخراج کارگران بعد از مدتی نشود، اکنون نیز زمینه بازگشت مجدد کارگران اخراج شده در حال فراهم شدن است.
اشرفی ادامه داد: همچنین کارخانه کنسانتره سنگ آهن در جوار این کارخانه در حال احداث است که درخواست داده‌ایم از ظرفیت کارگران در این واحد استفاده شود.
وی با بیان اینکه می‌خواهیم توازن بین کارگر، کارفرما و دولت برقرار باشد افزود: کارگر اگر مطالبه حقوقی، مالی و سایر دارد باید شکایت خود را در سامانه جامع روابط کار ثبت کند.
معاون امور صنایع اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی هم گفت: در حوزه صنعت، معدن و تجارت بدون شک اولویت تولید است که در کارخانه چدن خوسف اکنون ۳۲۶ اشتغال نیروی ایرانی و بیش از۹۰ نفر چینی فعال است.
حامد حسن نژاد افزود: در حال حاضر کارگران این واحد حقوق معوق ندارند و حقوق و مزایای کارگران به موقع پرداخت می‌شود و مشکل آنها قرارداد یک‌ماهه است.
تعدیل ۴۲ نیروی کار در یک ماه گذشته
وی با بیان اینکه در یک‌ماه گذشته ۴۲ نیروی این واحد تولیدی تعدیل شدند تصریح کرد: در خصوص قراردادهای کارگران خلاء قانونی داریم و کاری از دست ما برنمی‌آید.
معاون امور صنایع اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی اظهار داشت: کارخانه چدن در وضعیت مطلوبی قرار دارد و تنها مشکل تامین زیرساخت‌های آب، برق و آسفالت جاده دسترسی توسط شرکت شهرک‌ها بوده که در حال پیگیری است.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار خوسف هم گفت: روزی یک یا دو نفر از کارگران این واحد تولیدی به ما مراجعه می‌کند و بازدیدهایی نیز از کارخانه چدن داشته‌ایم.
محمد بوشادی با بیان اینکه از منظر قانونی باید طرح موضوع کنیم که تمامی موارد قانونی در این واحد رعایت شده است، افزود: سرمایه‌گذار چینی است و نفع اقتصادی برای آنها در اولویت نخست قرار دارد.
وی بیان کرد: نوع نگاه سرمایه‌گذار چینی متفاوت است و علیرغم اینکه هیچگونه حقوق معوق ندارند اگر روزی نیرو لازم نداشته باشند او را آزاد یا تعدیل می‌کنند.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار خوسف اظهار داشت: بر اساس قانون کارفرمایان مجاز هستند در کارهای مستمر قراردادهای یک‌ماه منعقد کنند، یعنی در ظاهر قانون رعایت شده و نمی‌توان از سرمایه‌گذار مجموعه مطالبه قانونی کرد.
وی تصریح کرد: مطالبی در خصوص ایمنی کار مطرح کردیم که قرار شد پیگیری کرده و نظارت‌ها انجام شود.
بوشادی ادامه داد: ۲ اقدامی که از طریق مجامع قانونی برای ما امکان‌پذیر است شامل تشکیل شورای اسلامی کار و طرح طبقه‌بندی مشاغل است که در دستور کار داریم و می‌توان از این طریق مطالبات را جهت‌دهی و مدیریت کنیم.
وی عنوان کرد: در شهرستان خوسف به راحتی نمی‌توان فرصت شغلی ایجاد کرد و بخش اعظمی از مدیران قائل به این هستند که باید از ظرفیت بوجود آمده حمایت شود.
معاون فرماندار خوسف یادآور شد: در خصوص بحث تعدیل نیروی انسانی آنچه قانونی می‌توانیم پیگیری کنیم تعامل با کارفرما برای حل این مشکل و بکارگیری مجدد کارگران است.
وی افزود: در زمینه مسئولیت اجتماعی باید دید چقدر با مرکز جامع سرمایه‌گذاری خارجی تعهد دارند، در مجموع چون فرصت سرمایه‌گذاری خارجی است باید از سرمایه‌گذار حمایت شود اما در حق کارگران اجحاف می‌شود و آسیب اجتماعی در پی دارد.
بوشادی با بیان اینکه بیشتر اقشار آسیب‌پذیر در این واحد مشغول فعالیت هستند ادامه داد: کارخانه کنسانتره سنگ آهن در مجاورت کارخانه در حال احداث است و قول داده شده نیروهای تعدیل شده بکارگیری شوند.
نبود امنیت شغلی دغدغه اصلی کارگران
مدیر کارخانه چدن خوسف هم گفت: رسالت من در کارخانه چدن خاوران به عنوان نماینده سرمایه‌گذار و بومی منطقه حمایت از این واحد است و بابت اینکه روزانه ۳۰۰ کارگر مشغول بکار هستند شکرگزاری می‌کنم.
سید حسن جعفری با بیان اینکه بیاید امنیت شغلی برای کارگران کارخانه چدن خوسف ایجاد کنیم، افزود: سرمایه‌گذاران چینی در جریان طرح طبقه‌بندی مشاغل نیستند، در حالیکه کارخانه زغالسنگ طبس بعد از ۲۰ سال فعالیت اخیرا این طرح را اجرا می‌کند اما در خوسف سرمایه‌گذار را مجاب کرده‌ایم این طرح ایجاد شود.
وی بیان کرد: برای اینکه قرارداد کارگران را از یک‌ماه به ۶ ماه تا یکسال افزایش دهیم پیگیری‌های زیادی شده است، سرمایه‌گذاران چینی نیز در مرکز مشاوره‌های قوی دارند.
مدیر کارخانه چدن خوسف اظهار داشت: برای تشکیل شورای اسلامی کار نیز چهار ماه قبل استارت زده شد و برای ناظر بودن بر داوطلبان ۱۶ نفر نامزد شدند که باید انتخابات برگزار شود.
وی تصریح کرد: زیرساخت کار کارگری را باید فراهم کنیم تا در آینده مشابه مشکلات امروز نداشته باشیم، برنامه‌ریزی شده تیرماه امسال طرح طبقه‌بندی مشاغل اجرا شود.
جعفری عنوان کرد: مجوز سرمایه‌گذاری این واحد تولیدی از دفتر خدمات سرمایه‌گذاری خارجی اقتصاد و دارایی اخذ شده و تعهد اشتغال، ظرفیت تولید و زمان بهره‌برداری مشخص است و مقرر شده ظرف سه سال مهندسان چینی از مجموعه خارج شوند.
وی یادآور شد: کارخانه چدن خاوران سه فاز دارد که فاز نخست سال ۹۸ پروانه بهره‌برداری اخذ کرد اما به دلیل کرونا اوایل سال ۱۴۰۰ شروع به فعالیت کرد، همچنین مجوز زیست محیطی فاز دوم در بحث فولاد اخذ شده و در حال نصب ماشین‌آلات هستیم.
مدیر کارخانه چدن خوسف گفت: در حال حاضر سرمایه‌گذار چینی به دلیل قیمت تمام شده بالا در صدد رفع هزینه‌های سربار کارخانه اعم از حقوق و دستمزد مهندسان چینی است لذا مجبور هستند مهندسین چینی را که باید در طول سه سال( هر سال ۳۰ درصد) تعدیل می‌کردند دو ساله تعیین تکلیف کنند.
وی افزود: از سال ۱۴۰۰ که مهندسان چینی شروع بکار کردند ظرفیت نیروی انسانی ایرانی از ۱۲۰ به ۳۶۰ نفر در واحدهای مختلف چدنف فولاد، کک، زغالشویی و سایر افزایش یافت.
جعفری بیان کرد: در واحد کک و کوره خاکی ۸۴ نفر نیرو مشغول به‌کار بودند که ۴۲ نفر تعدیل شدند و مابقی در واحدهای دیگر مشغول به کار شدند.
وی اظهار داشت: قراردادها یک‌ماهه است اما شرایط ضمن عقد قرارداد اعلام می‌شود، برای افرادی که تعدیل شدند در حال رایزنی هستیم در واحد جوار کارخانه با انجام گزینش مشغول به‌کار شوند.
مدیر کارخانه چدن خوسف ادامه داد: با توجه به ایجاد خوشه صنعتی در واحد فولاد کارخانه حداقل ۲۰ نفر دیگر نیز بکارگیری خواهند شد.
وی تصریح کرد: سرمایه‌گذار چینی در بحث تعدیل نیرو کار غیرقانونی انجام نداده است اما ما باید حواسمان به نیروی کار باشد.
جعفری عنوان کرد: برای ۴۲ نفر تعدیل شده قلب ما می‌تپد و دغدغه ما از همه شما بیشتر است چون بومی منطقه بوده و اکثر کارگران را می‌شناسم.
مدیر کارخانه چدن خوسف با تاکید بر اینکه دغدغه ما اگر تولید نباشد اشتغال نخواهد بود گفت: عده‌ای از کارگران درب استانداری تجمع و تحصن کردند و این برای سرمایه‌گذار خوب نبود، لذا افرادی که در حال گزینش هستند این موضوع را مدنظر قرار داده‌اند.
وی افزود: باید با سیاستی، این افراد را روی کار بیاوریم تا هم متوجه اشتباه شوند و هم به صورت پلکانی این افراد را جذب کنیم اما زمانبر است.
جعفری بیان کرد: با راه‌اندازی خط فولاد ۳۰۰ نیروی کار جذب و روزانه ۷۰۰ تن تولید خواهد داشت که افرادی در این مدت گزینش و بکارگیری خواهند شد.
وی اظهار داشت: کارخانه به صورت سه شیفت در حال فعالیت است و با چنگ و دندان ۳۲۶ نیروی دیگر ایرانی را حفظ کرده‌ایم.
مدیر کارخانه چدن خوسف تصریح کرد: واحد اکنون با ۶ لیتر در ثانیه آب کار می‌کند و در خصوص انتقال تصفیه‌خانه پساب فاضلاب به کارخانه تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.
خراسان جنوبی ۱۱ شهرستان دارد و مرکز شهرستان خوسف در فاصله ۳۶ کیلومتری بیرجند است
