روستای تاریخی «خور» خراسان جنوبی که به نگین کویر شهرت دارد نامزد دهکده جهانی گردشگری است و برای تحقق این مهم، اقدامات زیرساختی و عمرانی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی در دست اجرا است.
به گزارش خبرگزاری بازتاب خراسان ، سرزمینی که محل برآمدن خورشید است روستایی به نام «خُور» وجود دارد که گویی ریشه اسمش از همان نور و آفتاب برگرفته شده است.
خُور از توابع شهرستان خوسف یک روستای متراکم با معابر باریک است که خانه‌های آن با سقف‌های گنبدی و از خشت و گل ساخته شده، پلان خانه‌ها نیز متاثر از معماری اقلیم گرم و خشک به صورت حیاط مرکزی و دالان و هشتی بوده و به دنبال حلقه چاه‌های قنات گسترش یافته است.
از شاخصه‌های بارز و مهم این روستای کویری می‌توان به بادگیرهای یکطرفه و بدون ساقه مختص این اقلیم اشاره کرد که برای جلوگیری از ورود خاک ساخته شده و دورنمای زیبایی و جلوه متفاوتی به روستا داده است.
همچنین یکی دیگر از مهمترین آثار تاریخی این روستا، قلعه آن است که از خشت ساخته شده و در مجاورت روستا قرار دارد. این قلعه، بر روی صخره‌ای به ارتفاع پنج تا ده متر به سبک و سیاق قلعه‌های بیابانی احداث شده و در اطراف آن به منظور تأمین امنیت خندق نیز حفر شده است.
آب انبار، حسینیه، حمام، خانه‌های قدیمی، آسیاب‌های آبی و گورهای گچی که بیشتر متعلق به دوره صفویه از دیگر جاذبه‌های تاریخی این روستا محسوب می‌شود.
ویژگی‌های منحصر به فرد این روستای تاریخی سبب شد که خُور خوسف امسال در لیست نامزدهای دهکده گردشگری سازمان جهانی گردشگری قرار بگیرد.
طرح ابتکاری دهکده‌های گردشگری به منظور شناسایی و معرفی روستاهای گردشگرپذیر و تشکیل شبکه‌ای از روستاها در سطح جهان ارائه شده است، معیارهای مورد نظر در این طرح شامل دارا بودن جاذبه‌های تاریخی فرهنگی، جاذبه‌های طبیعی، صنایع دستی، محوریت اقتصاد روستا بر پایه گردشگری، مشارکت مردم روستا در فرایند توسعه و دارا بودن امکانات اولیه برای ورود گردشگر است.
خراسان جنوبی دارای ۱۴ روستای هدف گردشگری
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی با اشاره به وجود ۱۴ روستای هدف گردشگری در استان اظهار کرد: افین، فورگ، خور، کریمو، باغستان، خرو، اصفهک، ازمیغان، نایبند، سرند، ملوند، پیرحاجات، ماخونیک و چنشت روستاهای هدف گردشگری استان هستند.
هادی شاه‌وردی ادامه داد: روستاهای هدف گردشگری دارای منابع و جاذبه‌های متعدد از قبیل بافت‌های تاریخی ارزشمند و معماری زیبا، آثار تاریخی و فرهنگی شاخص و منحصربه‌فرد، صنایع‌دستی فاخر، آداب و رسوم خاص و یا چشم‌اندازهای طبیعی، تفرجگاه‌ها، مزارع و آبشارها هستند.
وی با تاکید بر اینکه روستاهای استان دارای جاذبه‌های دیدنی فراوانی هستند تصریح کرد: اینکه روستایی به عنوان هدف گردشگری معرفی شود منوط به ارزیابی، رتبه‌بندی و انتخاب روستا از سوی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است.
وی ادامه داد: بدون شک نمی‌توان بر اساس برداشت عموم و همچنین سلایق، یک روستا را به عنوان روستای هدف گردشگری معرفی و درخواست تامین زیرساخت‌های گردشگری را داشت.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی یادآور شد: اکنون در استان یک روستای جهانی به نام خراشاد در حوزه صنایع دستی توبافی، یک روستای ملی به نام خور در حوزه گوهرسنگ‌ها داریم همچنین اخیرا روستای اصفهک طبس به عنوان یکی از بهترین روستاهای گردشگری سازمان ملل در سال ۲۰۲۴ معرفی شد
وی یادآور شد: امسال پرونده سه روستای افین، خور و چنشت تهیه و تدوین شده و در مسیر نامزدی روستاهای جهانی ایران قرار گرفته است.
شاه‌وردی گفت: روستاهای متعددی در استان قابلیت طرح در سطح جهانی را دارند، اما با توجه به محدودیت در انتخاب سه روستا و به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد روستاهای منتخب مانند بافت روستایی، دسترس‌پذیری، راه دسترسی، قابلیت‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی، زنجیره ارزش، پایداری اقتصادی این سه روستا از استان، انتخاب و معرفی شده‌اند.
وی ادامه داد: از طرفی یکی از موارد مهم در ثبت پرونده این روستاها داستان و روایت هر روستا و همچنین خلاقیت انجام گرفته برای توسعه پایدار آنها بوده است که از مهمترین معیارهای خلاقیت در روستای افین، گردشگری کشاورزی و پایلوت زرشک بی‌دانه دنیا، روستای خور به عنوان دبیرخانه گوهر سنگ استان و روستای چنشت به عنوان سرزمین رنگ‌ها با آداب و رسوم کهن عروسی بوده است.
شاه‌وردی بیان کرد: طرح روستاهای هدف گردشگری در سطح ملی و جهانی موجب رونق گردشگری استان و توسعه محلی می‌شود و انتظار می‌رود دستگاه‌های متولی در راستای توسعه زیرساخت‌های این روستاها همکاری لازم را داشته باشند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار کرد: پرونده‌های روستاهای جهانی ۲۰۲۵ که فرآیند انتخاب نهایی آن در میز ملی گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی انجام می‌شود، در اردیبهشت سال ۱۴۰۴ به سازمان گردشگری ملل متحد ارسال خواهد شد.
وی بیان کرد: پیش از این هشت روستای اصفهک خراسان جنوبی، ابیانه اصفهان، کندلوس مازندران، بیشه لرستان، میمند کرمان، فهرج یزد، پالنگان کردستان و قلعه بالا سمنان، برای رقابت جهانی سال ۲۰۲۴ انتخاب و به سازمان گردشگری ملل متحد ارسال شده بودند که روستای اصفهک ۲۳ آبان امسال به‌عنوان تنها روستای ایران در دهکده جهانی ثبت شد.
شاه‌وردی ادامه داد: پس از ثبت جهانی روستای اصفهک و ارزشی که این اقدام برای استان به همراه داشت، سه روستای دیگر خراسان جنوبی به‌عنوان نامزد ثبت در فهرست دهکده‌های جهانی برای سال آینده معرفی شدند.
وی تصریح کرد: با حضور مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از روستاهای افین، چنشت و خور بازدید شد تا پرونده‌های آنها تکمیل و برای تأیید نهایی به سازمان جهانی گردشگری ارسال شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: ظرفیت‌های این روستاها برای ارایه به سازمان جهانی گردشگری برای ثبت در فهرست دهکده‌های جهانی در دست بررسی و تهیه است.
وی افزود: سازمان جهانی گردشگری ۹ شاخصه را به‌عنوان معیارهای انتخاب روستاهای جهانی اعلام کرده است که شامل دارا بودن منابع فرهنگی، ترویج و حفاظت از آنها، پایداری اقتصادی، محیطی و اجتماعی، پتانسیل گردشگری، توسعه و یکپارچگی زنجیره ارزش، حاکمیت و اولویت‌بندی گردشگری، و همچنین مسائل بهداشت، ایمنی و امنیت است.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوسف با اشاره به اقدامات انجام شده در روستای خور به عنوان نامزد دهکده گردشگری گفت: بافت تاریخی خور ۱۰ اسفند ۱۴۰۱ با شماره ۳۳۹۰۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
علی صالحی با بیان اینکه طرح مرمتی مسیرهای گردشگری بافت تاریخی روستای خور شهرستان خوسف در حال اجراست افزود: مسیرهای گردشگری بافت تاریخی این روستا به دالان مدال بافت تاریخی معروف است.
وی با بیان اینکه حمام این روستا مرمت شده است اظهار کرد: عملیات ساماندهی این مسیر گردشگری با هزینه چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال از محل اعتبارات ملی اسناد خزانه اسلامی در حال انجام است.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان خوسف ادامه داد: استحکام بخشی، جداره‌سازی و مرمت پوشش دالان از مهمترین اقداماتی است که در این روستا انجام شده است.
نصب تابلوهای دوزبانه معرفی خور
وی از نصب تابلوهای دوزبانه در این روستا خبر داد و عنوان کرد: همچنین در سایر بافت‌های تاریخی شهرستان از جمله خوسف، ماژان و نوغاب نیز تابلوهای راهنمای بین راهی برای مسافران و گردشگران نصب شده است.
صالحی اضافه کرد: با نصب این تابلوها علاوه بر معرفی مختصر بناها برای اولین بار کد کیو آر خوان پایین تابلوها تعبیه شده تا گردشگران اطلاعات دقیق و جزئی بناها را به صورت آنلاین در سایت اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اخذ و از طریق ترجمه گوگل به زبان‌های مختلف اطلاعات مورد نیاز دریافت کنند.
وی تصریح کرد: یک اقامتگاه بوم‌گردی از گذشته در این روستا راه‌اندازی شده و یک اقامتگاه دیگر نیز در حال بازسازی و احیا است تا مسافران و گردشگران مشکل اقامت نداشته باشند.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوسف بیان کرد: تمام زیرساخت‌ها از قبیل مخابراتی، بهداشتی، پاسگاه انتظامی، هلال احمر و سایر نیز در نزدیکی و حاشیه روستا تامین شده است.
مجتمع صنایع دستی روستای خور در زمینی به مساحت ۱۱ هزار مترمربع به شکل کاروانسرا در حال احداث است
وی یادآور شد: در حوزه صنایع دستی نیز عملیات اجرایی مجتمع صنایع دستی خور در زمینی به وسعت ۱۱ هزار مترمربع با زیربنای چهار هزار و ۴۹۵ مترمربع سال گذشته آغاز شد.
صالحی افزود: این مجتمع به شکل کاروانسرا احداث خواهد شد؛ همچنین یک بخش آن به آموزش اختصاص می‌یابد و ۳۰ غرفه ۱۰۰ متری در اختیار هنرمندان قرار خواهد گرفت.
وی اظهار کرد: تاکنون ۱۰ نفر از هنرمندان برای حضور در این مجتمع اعلام آمادگی گرده‌اند همچنین از محل تسهیلات تبصره ۱۸ برای ساخت و ساز غرفه در این مجتمع اقدام خواهد شد.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خوسف با تاکید بر اینکه سال ۱۳۹۸ خور به عنوان روستای ملی تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی به صورت مشروط ثبت شده است گفت: تیر امسال روستای خور شهرستان خوسف به عنوان روستای ملی تراش سنگ‌های عقیق ثبت و معرفی شد.
وی با بیان اینکه برای این مجتمع تاکنون ۲ هزار و ۶۰۰ میلیون ریال هزینه شده است عنوان کرد: برای تکمیل این مجتمع ۳۰ تا چهار هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است که از محل منابع ملی تامین خواهد شد.
صالحی یادآور شد: در ۲ سال اخیر برای مرمت و بازسازی آثار تاریخی و بافت روستای خور ۱۱ میلیارد ریال اعتبار از محل اوراق اسناد هزینه شده است.
وی خواستار همکاری و مشارکت بیشتر مردم در زمینه نگهداری و مرمت بناها شد و گفت: امیدواریم با مشارکت هرچه بیشتر مردم در زمینه جهانی شدن این روستای تاریخی گام‌های مثبتی برداریم و این هدف مهم به نتیجه برسد.
خور روستایی از توابع شهرستان خوسف در مسیر بیرجند - طبس - یزد - کرمان است که در بستر دشتی از سنگ‌های قیمتی شکل گرفته و به عنوان استراحتگاه بین راهی قدیمی، جاذبه‌های طبیعی و تاریخی را با قدمت طولانی در دل خود از گزند روزگار محفوظ نگه داشته است.
این روستای تاریخی در طول سال پذیرای گردشگر و مسافران زیادی است که از جاده کویری بین ۶ استان تردد می‌کنند.
روستای هدف گردشگری خور با شهرستان خوسف ۵۰ کیلومتر و با مرکز استان حدود ۸۰ کیلومتر فاصله دارد
