« اردک دم دراز» گونه ای نادر از پرندگان مهاجر است که برای اولین بار در خراسان شمالی مشاهده شد، این گونه در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد.
به گزارش خبرگزاری بازتاب خراسان ،ماجرای حذف پرندگان زیبا در سرزمین چشمه سارها و کوهسارها که به سرزمین هزار چشمه شهره است بسیار غم انگیز به نظر می رسد.
پرندگانی که در گذشته رنگین کمانی از زیبایی ها را بر روی تالاب ها و رودخانه های این خطه از شمالشرق کشور به تصویر می کشیدند و بر تابلوی زیبای این منطقه نقش می بستند و حال باید زیبایی این موجودات چشم نواز را از زبان پدربزرگ ها و مادربزرگ ها شنید.
گرچه زندگی ماشینی انسان ها را از وجود این پرندگان دور کرده و شاید روزمرگی حتی ما را یاد این موجودات نمی اندازد اما بخشی از زیبایی ها با رفتن این پرندگان از زیست ما پاک شده است هر چند سخت ولی باید باور کرد.
شاید هم این موجودات کوچک بدشانس هم بوده اند و به اندازه ای که مردم برای تلف شدن یوزها آه می کشند حتی نام پرندگان در معرض انقراض را هم نمی دانند.
اردک دم دراز یکی از همین پرندگانی است که با تغییر اقلیم و آسیب های ناشی از آن، در معرض انقراض قرار گرفته است، تغییرات اقلیمی که گریبانگیر تالاب ها شده و چند سالی بود که مشاهده این پرندگان زیبا را برای فرزندان به آرزو بدل کرده است.
چند سالی است که با تغییرات اقلیمی و گرمای هوا سروکله این پرنده کم یاب و زمستان گذران در تالاب های خراسان شمالی پیدا شده است.
شگفتانه‌های اردک دم دراز
اردک دم‌دراز پرنده ای از تیره مرغابیان و تنها گونه زنده از سرده‌اش است و این پرنده بسیار زیبا دارای دو بزرگ پر سوزنی شکل و بلند در قسمت دم است.
بدن دم دراز در فصول سرد سال بیشتر از پر سفید پوشیده شده است و تنها کناره‌های گردن و پشت و قسمتی از سینه را پرهای قهوه‌ای تیره رنگ پوشانده است.
فصول گرم سال پرهای سفید ریخته شده و پرهای قهوه‌ای رنگ جایگزین آن‌ها می‌شود. نوک این پرنده بسیار کوتاه و نازک و به رنگ نارنجی است.
محل زیست این اردک در کنار دریاها بوده و از جانوران آبزی تغذیه می‌کنند و از دیگر صفات این مرغابی مهارت در غواصی، کشیده راه رفتن روی زمین و گذاردن ۱۲ تخم در هر دوره به شمار می رود.
خاستگاه آن‌ها شمال شوروی سابق و شمال کانادا است و زمستان‌ها به مناطق گرم مهاجرت می‌کن و این گونه در ایران هم یافت می شود و نکته جالب توجه این است که این پرنده در گذشته در تالاب های استان به صورت فصلی مشاهده می شد.
این پرنده اغلب زمستان ها را در اقیانوس های باز و دریاچه های بزرگ آب شیرین می گذراند و تابستان ها را در استخرهای طبیعی، برکه ها، تالابها و رودخانه ها سپری می کند.
تغییر اقلیم عامل انقراض
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: یک قطعه اردک دم‌دراز ماده دیماه سال گذشته برای نخستین بار در سد شیرین دره بجنورد مشاهده و ثبت شد.
روح الله لایق اظهار کرد: به نظر می رسد که تغییر اقلیم موجب شده تا این گونه بسیار کمیاب برای زمستان گذارانی، آب های این منطقه را برای فرود انتخاب کند، این گونه معمولا در مناطق گرمتر فرود می آید.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی اظهار کرد: اردک دم دراز نوعی اردک کوچک مهاجر و دریازی است که در محدوده دریاهای شمال، توندرا و نواحی قطبی و آبهای عمیق سواحل دریاها و دریاچه ها با چالاکی و مهارت زیاد غواصی و غذای خود را جستجو می کند.
وی با بیان اینکه اردک دم دراز گونه بسیار کمیاب در ایران به صورت مهاجر سرگردان و در محدوده غربی دریای خزر دیده می شود، افزود: این پرنده غذای خود را با غواصی در اعماق آبها به دست می آورد و اغلب از بی مهرگان وحشرات آبزی و سخت پوستان ، نرم تنان، ماهی ها، تخم ماهی، ونیز از گیاهان آبزی تغذیه می کند.
لایق افزود: این پرنده اغلب زمستان ها را در اقیانوس های باز و دریاچه های بزرگ آب شیرین می گذراند و تابستان ها را در استخرهای طبیعی، برکه ها، تالابها و رودخانه ها سپری می کند.
به گزارش ایرنا، براساس این گزارش ۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور، ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه موجود کشور در خراسان شمالی زیست می کنند که برخی از این گونه ها نظیر یوزپلنگ، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت(IUCN) در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند
