بازسازی روستای «شیرگ آقا» شهرستان سربیشه از سال ۹۸ به دلیل وقوع سیل و تخریب منازل مسکونی همچنین جابه‌جایی روستای «کندرود» از سال ۹۲ به علت قرار گرفتن در مسیر سد سیاهو، در دستور کار مسوولان قرار گرفت.
اوایل خرداد سال ۱۳۹۸ بارش رگباری و شدید باران در خراسان جنوبی موجب جاری شدن سیلاب و آبگرفتگی معابر و منازل در برخی مناطق از جمله روستای «شیرگ آقا» از توابع شهرستان مرزی سربیشه شد.
وقوع سیل در روستای شیرگ آقا جان یک نفر را گرفت و خانه‌های بسیاری را تخریب کرد؛ استاندار وقت در اولین ساعات وقوع سیل در این روستا حاضر شد و دستورات لازم را برای رسیدگی به سیل‌زدگان صادر کرد.
بعد از وقوع سیل و تخریب منازل خشت و گلی، مهمترین دغدغه اهالی روستا ساخت سرپناه مقاوم بود و نتیجه بازدیدهای مکرر کارشناسان این بود که برخی از مناطق روستا به دلیل در معرض سیل قرار داشتن، محل مناسبی برای ساخت و ساز و جانمایی مسکن نیست زیرا ممکن است با بارندگی‌های رگباری مجدد در خطر سیل قرار بگیرد.
به همین دلیل اجرای طرح توسعه منفصله روستا به یک هزار متر آن طرف‌تر مطرح شد که ابتدا عده زیادی از ساکنان روستا موافق بودند و تعداد محدودی نیز با این طرح مخالفت کردند.
سرانجام اجرای طرح منفصله روستای شیرگ در مجاورت حاشیه روستای باغستان یعنی هزار متر فاصله با شیرگ برای بازسازی منازل اهالی روستا در دستور کار مسوولان قرار گرفت و مسوولان متولی اقدامات اولیه از جمله تملک زمین از منابع ملی را برای ساخت مسکن اهالی انجام دادند.
بعد از گذشت ۲ سال بازسازی ۴۸ واحد خسارت‌دیده از واحدهای مسکونی این روستا در حال انجام است و برخی ساکنان از بازسازی نشدن کامل واحدها و واگذار نشدن زمین گلایه‌مند هستند.
همچنین روستای «کندرود» یکی از مناطق عشایرنشین سربیشه با بیش از ۶۰ خانوار است که به علت قرار گرفتن در مسیر سد سیاهو سربیشه از سال ۱۳۹۲ جابه‌جایی آن در دستور کار مسوولان قرار گرفت و هنوز این امر انجام نشده است.
در سال جاری به دلیل بارندگی مناسب و آبگیری سید سیاهو، آب این سد تا نزدیکی بافت قدیم روستا را فراگرفته و به گفته دهیار روستای کندرود اگر دو سیل دیگر وارد سد شود، تمام بافت قدیم روستا را آب فراخواهد گرفت.
هم درجاسازی، هم طرح توسعه منفصله
مدیر بنیاد مسکن شهرستان سربیشه درباره بازسازی نشدن کامل روستای سیل‌زده «شیرگ آقا» گفت: بعد از سیل خرداد سال ۱۳۹۸ در روستای شیرگ آقا، با توجه به نبود زمین در بافت موجود روستا و به استناد مصوبه قرارگاه بازسازی و نوسازی مناطق سیل‌زده استان مقرر شد بنیاد مسکن برای آن دسته از واحدهایی که امکان و تمایل به درجاسازی دارند، اقدام لازم را انجام دهد.
حمید حاجی‌زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: همچنین مقرر شد برای سایر متقاضیان در اراضی سمت توسعه روستا که بناچار باید منفصل باشد، اقدام شود و تاکنون هفت نفر از تسهیلات و کمک بلاعوض برای درجاسازی واحد مسکونی خود در بافت قدیم روستا اقدام کردند.
وی گفت: برای سمت توسعه منفصله روستا نیز در نزدیک‌ترین محل در اراضی زیردست باغستان و روی اراضی ملی و پس از تصویب کمیته طرح‌های هادی، ۲۷ هکتار از اراضی ملی تملک و تفکیک شد.
مدیر بنیاد مسکن شهرستان سربیشه اضافه کرد: ۴۱ قطعه به متقاضیان واگذار شد که ۳۶ نفر نسبت به اخذ تسهیلات از بنیاد مسکن و کمیته امداد و با پرداخت کمک بلاعوض نسبت به احداث واحدها اقدام کرده‌اند و اکنون این واحدها در مرحله سفت‌کاری است.
ادعای مالکیت و مستثنی بودن اراضی
وی با اشاره به اینکه براساس نظر شورا ۱۵۰ نفر دیگر متقاضی واگذاری زمین در روستای شیرگ آقا برای ساخت مسکن هستند گفت: برای واگذاری سایر قطعات، متاسفانه از ناحیه اهالی روستاهای شیرگ و باغستان افرادی مانع از واگذاری زمین و شروع عملیات شدند و ادعای مالکیت و مستثنی بودن این اراضی را داشتند.
حاجی‌زاده اظهار داشت: در این زمینه مقرر شد پیگیری قانونی از ناحیه متقاضیان صورت گیرد تا در صورت اثبات مالکیت آنان و توافق با بنیاد، اراضی در اختیار بنیاد مسکن قرار گیرد و واگذاری زمین به متقاضیان واجد شرایط انجام شود.
وی گفت: بنیاد مسکن اعلام آمادگی کرده در صورت اثبات مالکیت افراد در این قسمت نسبت به احقاق حقوق از طریق پرداخت هزینه زمین، تحویل معوض زمین و یا توافق اقدام کند که متاسفانه تاکنون از ناحیه این افراد همکاری صورت نگرفته است.
مدیر بنیاد مسکن سربیشه افزود: برای طرح توسعه منفصله برق‌رسانی انجام شد و آبرسانی و گازرسانی در برنامه قرار دارد که با توجه به رای دادگاه مبنی بر مستثنی بودن قسمتی از اراضی، اعتراض به این آرا انجام شده و در مرحله تجدید نظرخواهی است.
وی گفت: ما حاضر نیستیم که حقوق مردم ضایع شود اما چون همه زیرساخت‌ها در طرح منفصله ایجاد شده مردم با بنیاد مسکن درخصوص واگذاری زمین با روش‌های مختلف و مدنظر خود همراهی کنند و با روشی که مردم حاضرند، ما هم حاضر به همکاری هستیم.
اجرای موفق طرح نیازمند همراهی مردم است
حاجی‌زاده عنوان کرد: برخی اوقات اعتراض می‌شود که جانمایی نامناسب در سمت توسعه منفصله روستا انجام شده است در حالی که کار کارشناسی انجام شده و اطراف بافت قدیم روستا اراضی برای واگذاری وجود نداشت و اجرای موفق طرح فقط نیازمند همراهی مردم روستا در واگذاری اراضی است.
وی افزود: با توجه به وضعیت موجود، متقاضیان ساکن در بافت قدیمی روستا می‌توانند با رعایت طرح هادی و ضوابط فنی نسبت به درجاسازی واحد خود و استفاده از تسهیلات قرض‌الحسنه و کمک بلاعوض بنیاد مسکن در این بافت اقدام به ساخت واحد مقاوم کنند.
اما دهیار روستای «شیرگ آقا» گفت: در آغاز تملک زمین توسط منابع طبیعی از دهیاری و شورای اسلامی روستا استعلام نشد و ۲۷ هکتار از اراضی در طرح منفصله را ملی اعلام کرده و تحویل بنیاد مسکن داده در حالی که زمین‌های تملک شده، صاحب داشته است.
حسن عزیزی بهلولی افزود: روزهای نخست که بنیاد مسکن نسبت به احداث مسکن در این اراضی اقدام کرد، مردم روستای شیرگ و باغستان جلوی کار را گرفتند و برای بعضی از همین اراضی هم حکم تخریب گرفته‌اند.
شکایت مردم برای اراضی که ملی اعلام شد
وی بیان کرد: مردم برای اراضی که منابع طبیعی ملی اعلام کرده، شکایت کردند و از دادگاه رای گرفتند و مستثنی اعلام شده است لذا مردم تمایلی به واگذاری اراضی خود به بنیاد مسکن ندارند و اذعان دارند که در اراضی خود کشاورزی می‌کنیم و به ما بی‌احترامی شده است.
دهیار این روستا گفت: از مجموع ۲۷ هکتار حدود ۱۲ هکتار مستثنی اعلام شده است و مردم روستا اذعان دارند که بنیاد مسکن اراضی پایین‌تر را برای ساخت و ساز تفکیک کند و بنیاد مسکن هم اعلام کرده نقشه و طرح هادی روستا به هم می‌ریزد.
وی با بیان اینکه واگذاری اراضی مستثنی به بنیاد مسکن نیازمند مشارکت مردم است اضافه کرد: امکان واگذاری زمین در اراضی پایین‌دست این اراضی هم وجود دارد و مردم هم مشکلی برای واگذاری ندارند، بارها مالکان اراضی درخصوص واگذاری به بنیاد مسکن اعتراض کردند ولی متاسفانه کسی به حرف‌شان گوش نکرده است.
عزیزی گفت: مردم می‌گویند مسوولان به حرف ما احترامی نگذاشتند و کار خود را از طریق قانونی پیگیری کردند و به نتیجه هم رسیدند.
وی اظهار داشت: بارها از طریق ریش سفیدان روستا با مالکان برای واگذاری اراضی به بنیاد مسکن صحبت کرده و به نتیجه‌ای نرسده‌ایم، الان پیشنهاد می‌کنم بار دیگر مسوولان متولی شهرستان پا پیش بگذارند و با مالکان اراضی مستثنیات صحبت کنند تا شاید به نتیجه برسد و اگر به نتیجه نرسید از اراضی پایین دست با هماهنگی دهیاری و شورا به متقاضیان ساخت مسکن واگذار شود.
جابه‌جایی روستای کندرود از هشت سال قبل
همچنین روستای «کندرود» یکی از مناطق عشایرنشین سربیشه با بیش از ۶۰ خانوار است که به علت قرار گرفتن در مسیر سد سیاهو سربیشه از سال ۱۳۹۲ جابه‌جایی آن در دستور کار مسوولان قرار گرفت.
با آبگیری سد سیاهو پیش‌بینی شد که این روستا در فاصله چهار کیلومتری سد در معرض روان‌آب قرار گیرد لذا جابه‌جایی آن از چند سال قبل در دستور کار مسوولان قرار دارد و به‌رغم ایجاد تمامی زیرساخت‌ها به دلیل نبود مشارکت جدی مردم و واگذار نشدن واحدها از سوی بنیاد مسکن هنوز جابه‌جایی این روستا انجام نشده است.
هرچند در سال جاری به دلیل بارندگی مناسب و آبگیری سید سیاهو، آب این سد تا نزدیکی بافت قدیم روستا را فراگرفته و به گفته دهیار روستای کندرود اگر دو سیل دیگر وارد سد شود، تمام بافت قدیم روستا را آب فراخواهد گرفت.
مدیر بنیاد مسکن شهرستان سربیشه درباره آخرین وضعیت جابه‌جایی روستای کندرود گفت: تعهد بنیاد مسکن در این روستا فقط تامین زمین و زیرساخت بوده که در سال ۹۴ جانمایی زمین و تفکیک و واگذاری آن به متقاضیان انجام شده و حتی جوی و جدول معابر روستا نیز در همان سال توسط بنیاد مسکن اجرا شده است.
بنیاد مسکن تعهد دیگری ندارد
حاجی‌زاده افزود: تعهد دیگری در این روستا درخصوص جابه‌جایی روستا برعهده بنیاد مسکن نبوده اما برای پرداخت تسهیلات به متقاضیان نیز از طرف بنیاد مسکن مساعدت شده است.
وی بیان کرد: ۵۰ قطعه مسکونی به متقاضیان زمین از طرف بنیاد مسکن در روستای "کندرود" واگذار شده همچنین در سال ۹۸ به ۴۶ نفر از متقاضیان، ۴۰ میلیون تومان تسهیلات قرض‌الحسنه و ۲۵ میلیون تومان کمک بلاعوض به ازای هر واحد توسط بنیاد مسکن پرداخت شده است.
مدیر بنیاد مسکن سربیشه گفت: کمیته امداد هم کمک بلاعوض به ۱۰ نفر از متقاضیان زیر پوشش پرداخت کرده است.
وی بیان کرد: در حال حاضر پیشرفت فیزیکی واحدها در مرحله نازک‌کاری است و تکمیل بقیه واحدها برعهده مردم بوده لذا خدمات خوبی از سوی دولت و نظام در شهرک جدید روستای کندرود انجام شده اما مردم در جابه‌جایی مشارکت لازم را ندارند و انتظار ما همراهی بیشتر مردم برای جابه‌جایی روستا است.
حاجی‌زاده افزود: در صورتی که مردم روستا برای تکمیل واحدهای خود توان مالی ندارند، بنیاد مسکن آنان را برای دریافت وام قرض‌الحسنه ۲۵ میلیون تومانی دیگر هم معرفی می‌کند اما جابه‌جایی با ایجاد زیرساخت‌ها در روستا همت مردم را می‌طلبد چرا که آب و برق هم به شهرک جدید منتقل شده و گازرسانی در حال انجام است.
وی گفت: خسارت واحدهای مسکونی به اهالی روستا توسط شرکت آب منطقه‌ای پرداخت شده و از آنان تعهد گرفته شده که اگر تا پایان سال ۱۳۹۹، واحدهای خود را احداث نکردند، سد آبگیری خواهد شد.
گلایه از تاخیر پیمانکار
تاخیر پیمانکار در احداث واحدهای مسکونی بافت جدید روستا گلایه‌ای است که دهیار روستا مطرح کرد و گفت: درخواست ما از بنیاد مسکن این است که هرچه سریعتر واحدها را تکمیل کرده و تحویل مردم دهد.
ظاهر دهمرده افزود: تجهیزات و مصالح واحدها اواخر سال ۱۳۹۸ توسط پیمانکار خریداری و قرار شد طی یک سال تکمیل و تحویل مردم شود که هنوز این اقدام انجام نشده است.
وی گفت: واحدهای احداث شده در بافت جدید روستا با متراژ بسیار پایین و ۶۰ متری است که تکافوی نیاز مردم نیست و قیمت تمام‌شده واحدها در نهایت ۷۶ میلیون تومان اعلام شده است.
دهیا روستای کندرود گفت: در حالی که سال ۹۸ همه مصالح و تجهیزات از محل تسهیلات مردم و اعتباری که شرکت آب منطقه‌ای به حساب مردم واریز کرده خریداری شده است و باید قیمت تمام‌شده از این کمتر باشد.
وی ادامه داد: براساس استعلام از بانک، مستند زمان برداشت پول از حساب مردم توسط پیمانکار وجود دارد و همه تجهیزات برای ساخت واحدهای مسکونی از جمله سیمان، آجر و آهن‌آلات در سال ۹۸ خریداری شده در نهایت با توجه به تورم تا مرحله نازک‌کاری قیمت هر واحد مسکونی در نهایت ۵۰ میلیون تومان باید تمام می‌شد نه ۷۶ میلیون تومان.
آب تا نزدیکی بافت قدیم روستا آمد
دهمرده گفت: سد سیاهو بر اثر بارندگی‌های خوب در سال جاری آبگیری شده و آب سد تا نزدیکی بافت قدیم روستا آمده است لذا اگر دو بارندگی خوب دیگر داشته باشیم تمام بافت قدیم روستا که مردم در حال حاضر در آن زندگی می‌کنند، زیر آب خواهد رفت.
وی افزود: در حال حاضر اگر واحدهایی که به مرحله نازک‌کاری برسد، تحویل مردم شود مردم توان تکمیل از جمله گازکشی و بقیه ادامه روند احداث واحدها را ندارند و نیازمند حمایت هستند.
دهیار این روستا با اشاره به ارائه زیرساخت‌ها در بافت جدید روستا گفت: خط انتقال آب به ورودی روستا رسیده ولی شبکه داخلی اجرا نشده است، برق‌رسانی هم انجام شده و مردم در حال حاضر تمایل به جابه‌جایی دارند.
وی گفت: به توجه به پرداخت کمک بلاعوض به ۱۰ نفر از مددجویان کمیته امداد قرار بود پیمانکار از مرداد یا شهریور امسال خانه‌های مددجویان را یک ماهه تحویل دهد که هنوز این اقدام هم انجام نشده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی هم درباره موارد مطرح شده مربوط به این مجموعه گفت: واحدهای مسکونی روستا با مشارکت بنیاد مسکن ساخته شده و حدود ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، همچنین ساخت مسجد در روستای جدید توسط شرکت آب منطقه‌ای انجام شده است.
سعید سروری افزود: برق‌رسانی به سایت جدید روستا انجام شده اما زیرساخت آب و شبکه داخلی هنوز تکمیل نشده است.
وی با بیان اینکه انتقال زیرساخت‌های مختلف به سایت جدید روستا برعهده دستگاه‌های مختلف خدمات‌رسان بوده است گفت: بابت خسارت واحدهای مسکونی مردم شرکت آب منطقه‌ای بیش از یک میلیارد تومان در مجموع به مردم این روستا در ۲ سال گذشته پرداخت کرده است.
مدیرکل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی افزود: در گذشته مردم به دلیل عادت کردن به بافت قدیم، تمایلی به جابه‌جایی نداشتند لذا مشارکت آنان باعث می‌شود این روستا سریعتر انتقال یابد و سایت جدید در فاصله چهار کیلومتری بافت قدیم روستا احداث شده است.
مرکز شهرستان سربیشه در فاصله ۶۶ کیلومتری شرق بیرجند است
