نوروز که از راه می رسد، دست جادوگر بهار نقش تازه در طبیعت می‌آفریند و در این میان تنوع زیستی بکر و دست نخورده خراسان شمالی قابی از زندگی حیات وحش و تنفس طبیعت را برای هر رهگذری نمایان می کند.
به گزارش پایگاه خبری بازتاب خراسان ،خراسان شمالی مامنی برای بسیاری از گونه‌های با ارزش و شاخص کشور است. این خطه از شمال شرق کشور از معدود استان هایی است که از تنوع زیستی بالایی برخوردار است و این امر نشان از پایدار بودن امنیت برای حیات وحش دارد.
این استان سرزمینی کوهستانی با دشت‌های حاصلخیز در میان دنباله رشته کوه‌های بینالود یعنی آلاداغ و شاهجهان در جنوب و کپه داغ در شمال با اقلیمی مدیترانه ای است که مواهب طبیعی و چشم اندازهای بی نظیری در جای جای استان بوجود آورده است.
خراسان شمالی با داشتن سه پارک ملی سالوک، ساریگل، ضامن آهو و داشتن گستره ۴۴.۶ درصد از پارک ملی گلستان، یک ذخیره گاه زیست کره، سه منطقه حفاظت شده و ۶۱ درصد از منطقه حفاظت شده قرچقه شهرستان فاروج، یک پناهگاه حیات وحش، سه اثر طبیعی ملی، یک تالاب و چهار منطقه شکار ممنوع در کنار دخیرگاه جنگلی (ارس، بلوط و زالزالک) و قُرُق‌های مرتعی تحت مدیریت سازمان جنگل‌ها و مراتع به لحاظ زیست حیات وحش و تنوع گونه ای از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
این ویژگی ها موجب شده است تا خراسان شمالی واقع در شمال شرق کشور با داشتن اقلیم مدیترانه ای تفاوت چشمگیری با استان های مجاور خود از نظر برخورداری از مواهب طبیعی کوهستان و جنگل داشته باشد و از آن به عنوان دروازه شمالی ورود به خراسان بزرگ یاد می شود.
در این استان مناطقی در بجنورد و شیروان دارای آب و هوای معتدل کوهستانی، مانه و سملقان و اسفراین دارای آب و هوای معتدل و جاجرم و گرمه هم دارای آب و هوای کویری وجود دارد.
پوشش گیاهی در خراسان شمالی هم با توجه به آب و هوای آن به طرز چشمگیری متنوع و متغیر است به طوری که در این منطقه رودخانه ها و جنگل های ریزبرگ ارس به همراه بیابان ها و مراتع ضعیف به فاصله کمی از هم مشاهده می شود.
پتانسیل ها و قابلیت های طبیعی در خراسان شمالی، بسترهای مناسبی برای برای طبیعت گردی و جذب گردشگران و مسافران نوروزی ایجاد کرده است.
منطقه حفاظت شده و پارک ملی "ساریگل"
پارک ملی ساریگل با بیش از هفت هزار هکتار وسعت، در ۲۵ کیلومتری شرق شهرستان اسفراین واقع است و دارای اقلیم نیمه خشک و معتدل است.
ارس، زرشک، زالزالک، کرکو، انجیر وحشی، گردو، باریجه، درمنه، کلاه میر حسن، گون، شیر خشت، نسترن وحشی، چوبک و کنگر از جمله گیاهان این منطقه به شمار می رود.
ساریگل یکی از زیستگاه های اصلی قوچ و میش اوریال و پلنگ است. جانوران دیگری نظیر بز و پازن، کفتار، گرگ، گربه، پالاس، گربه وحشی، آهو، کبک، تیهو، هما، کرکس، چکاوک، سهره، عقاب طلایی، بالابان، انواع سارگپه، افعی، کفچه مار و تیر مار در این منطقه زیست می کنند.
منطقه حفاظت شده ساریگل با مساحت بیش از ۲۱ هزار هکتار در غرب پارک ملی ساریگل و در پنج کیلومتری شرق اسفراین از دیگر مناطق بکر این منطقه است و این منطقه دارای اقلیم نیمه خشک معتدل است.
حدود ۲۰۰ گونه گیاهی از جمله ارس، زالزالک، انجیر وحشی، گردو، بید، سنجد، زرشک، نسترن کوهی، شیر خشت، چوبک، فرفیون، کنگر، زنبق، گاو زبان و پامچال در منطقه شناسایی شده اند و گیاه دارویی و صنعتی باریجه به وفور در منطقه یافت می شود.
ساریگل، زیستگاه یکی از اصیل ترین و زیباترین پستانداران ایران یعنی قوچ و میش اوریال است. از دیگر گونه های مهم جانوری منطقه می توان به پلنگ، بز و پازن، گرگ، روباه معمولی، گربه پالاس، سمور سنگی، سنجاب زمینی، تشی، کبک، تیهو، بلدرچین، هما، دال، سنقر، بالابان، شاهین، دلیجه، مار افعی، کفچه مار و تیر مار اشاره کرد.
منطقه حفاظت شده و پارک ملی "سالوک"
پارک ملی سالوک با بیش از هشت هزار هکتار وسعت، در شمال غربی اسفراین قرار دارد و دارای اقلیم نیمه خشک معتدل است و از گونه های گیاهی منطقه می توان به ارس، کلاه میرحسن، گون، زالزالک، زرشک، نسترن وحشی، گوجه وحشی، انجیر وحشی، کما، کلاغک، زیره و انواع لاله ها اشاره کرد.
قوچ و میش اوریال، پازن و بز و پلنگ در کوهستان ها از جانوران شاخص منطقه به شمار می آیند و دیگر گونه های مهم جانوری منطقه شامل گراز، گرگ، روباه، شغال، کفتار، گربه پالاس، سمور سنگی، تشی، کبک، تیهو، چکاوک، انواع سهره، سارگپه، بحری، کفچه مار، افعی و مار آتشی است.
همچنین بر اساس مطالعات دکتر فرهادی نیا (دانش آموخته دکتری جانور شناسی) پارک ملی سالوک از لحاظ تراکم جمعیت پلنگ ایرانی (تعداد در واحد سطح) در جایگاه سوم کشور بعد از پارک ملی ساریگل و تندوره درگز قرار دارد.
منطقه حفاظت شده سالوک نیز با بیش از ۱۱ هزار هکتار وسعت، در غرب پارک ملی سالوک و در شمال غربی اسفراین قرار گرفته است و دارای اقلیم نیمه خشک معتدل است.
گونه گیاهی غالب منطقه درمنه است که به همراه جنگل های پراکنده ارس و گونه هایی مانند زرشک، گون، کلاه میر حسن، ریش بزی، نسترن وحشی، آنقوزه، باریجه و انجیر پوشش گیاهی منطقه را تشکیل می دهد.
گونه های مهم جانوری منطقه هم شامل آهو، قوچ و میش اوریال، بز و پازن، گرگ، پلنگ، کفتار، شغال، سمور سنگی، سنجاب زمینی، روباه معمولی، کبک، تیهو، جغد، انواع سهره و چکاوک است.
منطقه حفاظت شده "قرخود"
قرخود با بیش از ۴۶ هزار هکتار گستره در منتهی الیه شرقی جنگل های خزری و در غرب شهرستان مانه و سملقان قرار دارد و منطقه دارای اقلیم مدیترانه ای تا نیمه مرطوب معتدل است.
در دامنه های جنوبی رشته کوه های قرخود گونه های گیاهی نظیر گونه های ارس، زرشک، درمنه، گون، چمن، پری، شور اسفناج کوهی، باریجه و کنگر می روید و دامنه های شمالی دارای پوشش گیاهی با غنای بیشتر شامل گونه هایی مانند کرکو، سیاه تلو، ازگیل، زالزالک، تاغ، گلابی وحشی، تنگرس، قیچ، بارهنگ و زنبق است.
۲۲۶ گونه جانوری در منطقه شناسایی شده است که مهمترین این گونه ها عبارتند از آهو، قوچ و میش اوریال، بز و پازن، پلنگ، خرس قهوه ای، گربه وحشی، کبک دری، هما، شاهین، شاه باز، لاک پشت و افعی است.
قرخود به دلیل رویشگاه های گیاهی و زیستگاه های جانوری خود دارای ارزش فراوانی است. دامنه ارتفاعی یکهزار تا ۲ هزار و ۷۰۰ متر، دما و بارندگی متوسط سالیانه ۹ درجه سانتیگراد و ۶۶۰ میلیمتر، منطقه را دارای اقلیم مدیترانه ای تا نیمه مرطوب معتدل نموده است.
قله های مرتفع و به هم پیوسته با یخچال های دائمی، صخره های بزرگ، دره ها و آبشارها متعدد، دشت های کم و پیش وسیع، جنگل ها و مراتع زیبا، غارهای کوچک و بزرگ، چشمه های فراوان، تنوع زیستی گیاهی و جانوری، آثار تاریخی، جلوه های بدیع و کم نظیر و مجاورت با جاده اصلی مشهد – گرگان، بیانگر قابلیت بالای قرخود در جلب گردشگران است.
منطقه حفاظت شده "گلول و سرانی"
منطقه حفاظت شده گلول و سرانی، ناحیه ای کوهستانی در ۸۵ کیلومتری شمال شیروان است که با کشور ترکمنستان هم مرز است. مساحت این منطقه بیش از ۱۸ هزار هکتار است.
گونه هایی چون ارس، کرکو، قره قات، تنگز، شیر خشت و نسترن وحشی، پوشش گیاهی عمده منطقه را تشکیل می دهند.
گونه های مهم جانوری منطقه هم شامل قوچ و میش اوریال، پلنگ، گربه وحشی، گراز، سمور سنگی، تشی، پایکا، خرگوش است و از گونه های شاخص پرندگان این منطقه می توان به دارکوب قهوه ای، سهره سیاه، کبک دری و هما اشاره کرد.
پناهگاه حیات وحش "میاندشت"
پناهگاه حیات وحش میاندشت با حدود ۸۴ هزار و ۴۳۵ هکتار در حدود ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان جاجرم قرار دارد و تاکنون ۱۲۰ گونه گیاهی از جمله بابونه سفید، خارشتر کاکوتی، اشنیان، اسپند، گل جالیزی، درختچه های گز و تاغ، شور، زنبق و درمنه شناخته شده است.
یوزپلنگ، آهو، قوچ و میش، تشی، گرگ، روباه، شغال، گربه وحشی، کفتار، گراز، سارگپه، سلیم شنی، چکچک، چاخلق، هوبره، جغد کوچک، سنگ چشم خاکستری، دم سرخ، کوکر شکم سیاه، غراب، مار شاخدار(افعی)، تیر مار، بزمجه و لاک پشت آسیایی است.
اکنون ۵۱ گونه پستاندار معادل ۲۵.۹ درصد از کل پستانداران ایران، ۱۸۰ گونه پرنده معادل ۳۳.۳ درصد از کل پرندگان ایران، ۵۲ گونه خزنده معادل ۲۳.۲ درصد از کل خزندگان ایران و ۴ گونه دوزیست که ۲۰ درصد از کل دوزیستان ایران را شامل می شود در این استان زیست دارند.
